artingreece.gr

Το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα διοργανώνει, από 28 Σεπτεμβρίου έως 5 Δεκεμβρίου 2010, τη μεγάλη αναδρομική έκθεση «Θεοφυλακτόπουλος. Τύχες της ύλης. Ζωγραφική 1960-2010».

Τα έργα, λάδια και σχέδια, διατρέχουν όλες τις περιόδους της εικαστικής του διαδρομής: την πρώτη εποχή δημιουργίας των αντισυμβατικών έργων της δεκαετίας του ’60, τους μοτοσυκλετιστές και τις ανθρώπινες φιγούρες της δεκαετίας του ’70, τις μορφοπλαστικές, συνθετικές αναζητήσεις της δεκαετίας του ’80, την εντατική περιπέτεια με την μορφή και την ύλη στη μεγάλη σειρά του «ανθρώπου με περίγραμμα» των τελευταίων δεκαετιών

Ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του 1970, μαθήτευσε δίπλα στον Γιάννη Μόραλη και συνδέθηκε από νωρίς με το ρεύμα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Στη διάρκεια της πενηντάχρονης καλλιτεχνικής του πορείας ανέπτυξε ένα έντονα προσωπικό, ιδιόμορφο ύφος, αγνοώντας την εύκολη κατάταξη σε σχολές και ομάδες και προσανατολιζόμενος σε νέες, ρηξικέλευθες κατευθύνσεις.

Στους μεγάλους θεματικούς κύκλους του έργου του, όπου κυριαρχεί ο άνθρωπος -μοναχική φιγούρα ή μη, καβαλάρης σε μηχανές, ερωτικό υποκείμενο-  το θέμα λειτουργεί σχεδόν ως πρόσχημα. Ο λόγος είναι πάντοτε η ιδέα μιας «καθαρής ζωγραφικής» που ζητά να κατακτήσει έναν νέο χώρο, να φθάσει σε καινοτόμες διατυπώσεις και να επιτύχει την ένταση, την εκπομπή της δημιουργικής ενέργειας.

Η έκθεση ακολουθεί την εικαστική διαδρομή του ζωγράφου στον χρόνο μέσα από τις ακόλουθες ενότητες:

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΡΓΑ

Οι πρώτοι σπουδαστικοί πίνακες, από τις αρχές μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1960 (πορτρέτα, αστυφύλακες πάνω σε μηχανές, μόνοι ή με ρόπαλα, τροχονόμοι) εισάγουν το κεντρικό θέμα της μοτοσυκλέτας. Το στοιχείο της εξωτερικής κίνησης επικρατεί σε μια ζωγραφική που αναμιγνύει με «αθωότητα» ποικίλες επιρροές.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΜΗΧΑΝΕΣ

Η δημιουργική περίοδος που καλύπτει τη δεκαετία του 1970 χαρακτηρίζεται από εικονογραφική οικονομία, μαλακά περάσματα στους τόνους, ισορροπία στις εντάσεις. Χρώμα, σχέδιο, θέμα υποτάσσονται στην περιπέτεια της επιφάνειας που ημερεύει εξωτερικά αλλά είναι ταραγμένη στο εσωτερικό της. Η κίνηση μεταφέρεται στο εσωτερικό και αποκτά βάθος· χώρος και άνθρωπος συμφύρονται, η ζωγραφική κινείται σε μια περιοχή μεταξύ του συγκεκριμένου και του αφηρημένου.

ΜΗΧΑΝΕΣ & ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΕΣ

Στη μακρά σειρά των μηχανών που καλύπτει όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 και λίγο αργότερα, τα περιγραφικά στοιχεία σταδιακά λιγοστεύουν και τα χαρακτηριστικά σβήνουν για να αποδώσουν την οπτική της ταχύτητας. Τα χέρια, τα πόδια, η ρόδα μεγεθύνονται, άνθρωπος και μηχανή γίνονται ένα. Το θέμα μοιάζει να ίπταται στο κενό, σχέδιο και όγκοι γίνονται πιο συμπαγείς, η προοπτική ορίζεται από τη γεωμετρία της κίνησης.

ΠΙΝΕΛΑ & ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ

Για μία επταετία, από το 1979 μέχρι και το 1986, ο ζωγράφος δοκιμάζει νέους τρόπους γραφής και κατασκευής του πίνακα, αναζητώντας ένα νέο χώρο που αποτυπώνεται σε μια σειρά έργων με θέμα την ίδια τη ζωγραφική τέχνη: τα έργα «Πινέλα» και τις «Συνθέσεις» έντονα κατασκευαστικά, με πολυπροοπτικούς χώρους, πυκνή γραφή και πλούσιο χρώμα. 

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ανοίγει η μεγάλη περίοδος όπου κυριαρχεί «ο ελεύθερος άνθρωπος, χωρίς μηχανή». Ένα πρώτο περίγραμμα αρχίζει να διαγράφεται μέσα στην πυκνή ύλη με αμεσότητα γραφής. Χαράσσεται με ενέργεια σε πάστα μπογιάς, χτίζεται με παχύ στρώμα χρώματος, συγκεντρώνεται σε ακμές και υψώματα στον καμβά. Η ζωγραφική επιφάνεια παίρνει ποικίλες υφές, δηλώνεται με ανάγλυφα και μετακινήσεις μαζών ύλης που προκαλούν την όραση και την αφή.  

H ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΜΟΡΦΗΣ ΚΑΙ ΥΛΗΣ

Στην τελευταία ενότητα, από τη δεκαετία του 1990 μέχρι το 2010, η νέα εικόνα σχηματίζεται από το παράλληλο χτίσιμο της μορφής με το υλικό, με διαρκή γκρεμίσματα της ύλης, αλλεπάλληλα σβησίματα και νέες εγγραφές. Κατασκευάζονται δύο χώροι, ο εσωτερικός εντός της φιγούρας και ο εξωτερικός γύρω της σε μια σειρά από πίνακες ρευστής διαμόρφωσης. Περιεχόμενο και φόρμα δουλεύονται εντατικά και παράλληλα, με ζητούμενο την ισορροπία και την εκπομπή της ενέργειας ανάμεσά τους.

ΣΧΕΔΙΑ

Φιγούρες σε συμπλέγματα, σεξουαλικότητα, συνευρέσεις, βία, ερμητικές σκηνές συνάντησης ανθρώπων, τα σχέδια των δεκαετιών 1980 και 1990 με ελευθερία και επιμειξίες υλικών και τεχνοτροπίας εκθέτουν μια δεύτερη, παράλληλη θεματική, περισσότερο προσωπική, αυθόρμητη και παιγνιώδη.

Την έκθεση συνοδεύει η πλούσια ομότιτλη έκδοση, η οποία πέραν των έργων της έκθεσης, περιλαμβάνει μια ευρεία επιλογή από όλες τις φάσεις της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Στο βιβλίο γράφουν οι: Γιώτα Κωνσταντάτου, Χάρης Καμπουρίδης, Χρόνης Μπότσογλου, Τζούλια Τσιακίρη.

Επιμέλεια: Γιώτα Κωνσταντάτου
Σχεδιασμός: Λορέττα Γαΐτη - Charrat

Συντονισμός: Νατάσα Καραγγέλου, Ιλεάνα Τούντα, Μαρία Σαρρή
Βοηθός συντονισμού: Όλγα Παππά
Επικοινωνία: Νικολέττα Μέντη
Φωτογράφιση έργων: Λεωνίδας Κουργιαντάκης
Μεταφράσεις: Ελεάννα Πανάγου
Συντήρηση έργων: Εργαστήρια συντήρησης Μουσείου Μπενάκη

Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη, Πέμπτη και Κυριακή από 10:00 έως 18:00. Παρασκευή και Σάββατο από 10:00 έως 22:00. Δευτέρα και Τρίτη Κλειστά.

Για περισσότερες πληροφορίες:
   Μουσείο Μπενάκη - Κτήριο της οδού Πειραιώς
   Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου, 11854, Αθήνα
   Τηλ.: 210.3453111

Δείτε επίσης:
- Το site του Μουσείου Μπενάκη