ΕΠΙΛΟΓΕΣ
ΒΙΒΛΙΑ



ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ
Κλασικοί και μοντέρνοι: Ελληνική χαρακτική 1930-1950
Τα Αρχεία του Μοντέρνου φιλοξενούν, από τις 15 Φεβρουαρίου έως τις 7 Απριλίου 2013, έκθεση χαρακτικής όπου παρουσιάζονται έργα ιστορικών καλλιτεχνών που σημάδεψαν την ελληνική χαρακτική δημιουργία της περιόδου 1930-1950.
Στα μέσα του 19ου αιώνα ο Μπωντλέρ παρότρυνε τους χαράκτες να αποφεύγουν τις αντιγραφές των κλασικών έργων και να δημιουργούν δικά τους θέματα. Υπήρξε ο πρώτος θεωρητικός της τέχνης που μίλησε για την αυτονομία της χαρακτικής τέχνης. Στην Ελλάδα το αίτημα της αυτονομίας της χαρακτικής πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα. Ο Γιάννης Γαλάνης υπήρξε αυτός ο χαράκτης που έδειξε –κατά τη διάρκεια της πρώτης έκθεσής του στην Αθήνα το 1928– ότι η χαρακτική αποτελεί μία αυτόνομη τέχνη με τους δικούς της μορφοπλαστικούς κανόνες και νόμους και όχι μία συμπληρωματική τεχνική που έχει ως στόχο της την εικονογράφηση βιβλίων και τη διάδοση, στο ευρύ κοινό, των κλασικών ζωγραφικών θεμάτων. Η έκθεση του Γαλάνη άσκησε μία ιδιαίτερη επίδραση στους διατεθειμένους καλλιτέχνες που επιθυμούσαν να ασκήσουν τη χαρακτική· πολλοί από τους οποίους υπήρξαν αυτοδίδακτοι, αφού το μάθημα της χαρακτικής στο σχολείο των τεχνών έπαψε να διδάσκεται από το 1915.
Το έργο του Γαλάνη εξέφραζε τον ανανεωμένο ακαδημαϊσμό των αρχών του 20ου αιώνα. Ο ίδιος τόνιζε: «Χρειάζεται να γνωρίσουμε στο βάθος τους παλιούς δασκάλους, να δούμε το πνεύμα της εποχής που ζούμε, να εμβαθύνουμε στη σύγχρονη τέχνη και τα προβλήματά της. Χρειάζεται, όμως, σοβαρότης και αυτοσυγκέντρωσις, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε την αυτοκυριαρχία μας, ν' αρχίσουμε εξεζητημένους πειραματισμούς και να καταφύγουμε σε ηθελημένες εκτροπές, αναμασώντας και μπερδεύοντας σοφιστείες και ξεπερασμένες θεωρίες προς δημιουργίαν εντυπώσεων, ερήμην της νοημοσύνης των άλλων».
Το 1932, ο Γιάννης Κεφαλληνός (1894-1957) αναλαμβάνει την έδρα της χαρακτικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το εργαστήριό του αποφοιτά η πρώτη γενιά Ελλήνων χαρακτών. Η Βάσω Κατράκη, ο Τάσσος, ο Γιώργος Μόσχος, ο Γιώργης Βαρλάμος ο Γιώργος Βελισσαρίδης, η Λέλα Πασχάλη, η Λουίζα Μοντεσάντου, μεταξύ άλλων, υπήρξαν μαθητές του.
Ανάμεσα στον ακαδημαϊσμό του Γαλάνη και στην προτεραιότητα της έκφρασης που διδάσκει ο Κεφαλληνός, οι επίγονοι καλλιτέχνες, με μεγάλη αγχίνοια, δημιουργούν ποικίλους εκφραστικούς τρόπους που κυμαίνονται από την αποδοχή του κλασικισμού, την κριτική του, τον υπερτονισμό της έκφρασης, τις αναζητήσεις της νεωτερικότητας και τον πειραματισμό. Η εικοσαετία 1930-1950, με τον ιδιαίτερο πλούτο της, σφραγίζει την εξέλιξη της ελληνικής χαρακτικής.
Φιλοξενούνται έργα των Γιώργη Βαρλάμου, Νικόλαου Βεντούρα, Γιώργου Βελισσαρίδη, Δημήτρη Γαλάνη, Δημήτρη Γιαννουκάκη, Μάρκου Ζαβιτζιάνου, Άγγελου Θεοδωρόπουλου, Βάσως Κατράκη, Γιάννη Κεφαλληνού, Άννας Κινδύνη, Λυκούργου Κογεβίνα, Αλέξανδρου Κορογιαννάκη, Ζιζύς Μακρή, Γιώργου Μόσχου, Τόνιας Νικολαίδη, Γιώργου Οικονομίδη, Ευθύμη Παπαδημητρίου, Τάσσου.
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή, 18:00 έως 22:00, Σάββατο και Κυριακή, 11:30 έως 14.30.
Τι είναι τα αρχεία του μοντέρνου;
Τα αρχεία του μοντέρνου επικεντρώνονται στη μελέτη και παρουσίαση της εικαστικής πρωτοπορίας όπως αυτή διαμορφώθηκε στον εικοστό αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις καλλιτεχνών που με το εικαστικό τους έργο έπαιξαν έναν καθοριστικό ρόλο στην ανανέωση της ελληνικής ζωγραφικής. Για τα ζητήματα που κάθε φορά θίγονται σε αυτές τις εκθέσεις οργανώνονται ημερίδες και συζητήσεις. Το υλικό αυτών των συζητήσεων κυκλοφορεί σε ενημερωτικά φυλλάδια, καταλόγους, και βιβλία. Παράλληλα, υλοποιούνται σχέδια (projects) πάνω στην ιστορία της τέχνης όπως η μελέτη και η έκδοση τής αλληλογραφίας καλλιτεχνών, τεχνοκριτικών, βιογραφιών και κειμένων πάνω στην τέχνη.
Σε αυτήν την προσπάθεια προέχει το αίτημα τής -όσον το δυνατό- αντικειμενικής τεκμηρίωσης. Κάθε εικαστικό ζήτημα, το ίδιο το έργο τέχνης έχει τις πηγές του, τη βιβλιογραφία και τις αναφορές του. Αποτέλεσε, πιθανώς, θέμα αντιπαράθεσης και διαφορετικών εκτιμήσεων. Απαιτείται, λοιπόν, η ανασυγκρότηση αυτού του υλικού αφού μόνο τότε δημιουργείται ο επιστημονικός ορίζοντας για την ιστορία της τέχνης.
Το μοντέρνο κίνημα δεν αποτελεί αρχειακό, μόνο, υλικό που έχει αποκλειστικά ιστορική σημασία. Αντίθετα, η νεωτερικότητα αποτελεί ακόμη και σήμερα έναν ανοιχτό πεδίο. Το μοντέρνο κίνημα δεν έχει μόνο αρχειακή σημασία, μολονότι γίνεται κατανοητό μέσα από τη γνώση του αρχείου.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Αρχεία του μοντέρνου
Υμηττού 64, 15561, Χολαργός, Αθήνα
Τηλ.: 210.6534326
Δείτε επίσης:
- Το site των αρχείων του μοντέρνου
ΠΡΟΒΕΒΛΗΜΕΝΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- ΠΡΟΣΦΑΤΑ
- ΔΗΜΟΦΙΛΗ